Bedrijvenpark Zevenellen: van plannen tot protesten, zo zit het nu

Het was dit jaar al verschillende keren in het nieuws: het 48 hectare metende bedrijvenpark Zevenellen in Haelen, gemeente Leudal. Het terrein is ‘in ontwikkeling’, maar duidelijk is dat er zich ‘duurzame’ en ‘circulaire’ bedrijven gaan vestigen. Termen voor wat feitelijk voornamelijk afvalverwerkingsbedrijven moeten worden. We zetten op een rij waar we begonnen en waar we mogelijk naar toe gaan.

Deze bedrijven moeten ergens komen omdat de overheid wil dat ons land vanaf 2050 volledig circulair moet zijn. Wat we met zijn allen aan afval produceren moeten we of hergebruiken of verwerken. Gewoon maar ergens storten is er niet meer bij dan.

Tot nu toe heeft RWE al concrete plannen voor afvalverwerker FUREC. Met dat enorme project is zo’n miljard euro gemoeid, hoewel een definitieve beslissing nog niet is genomen. In de afvalverwerker wordt jaarlijks zo’n 800.000 ton gemeentelijk afval verwerkt, denk aan alles wat we in onze grijze bakken gooien. Verder komt er nog onder meer een mestverdrogingsfabriek bij. Ook wil een bedrijf dat stroverwerking voor dierenvoer doet zich er vestigen. Er zijn 27 kavels te koop, waarbij een bedrijf wel meerdere kavels kan kopen.

Lees ook: Wethouder over Zevenellen: ‘Er komt iets waar je als inwoner last van hebt’

Cluster van bedrijven

Die afvalverwerkers moeten ergens komen, zo vindt de overheid, maar logischerwijs wil niemand ze in de buurt van waar je woont en leeft. Mensen zijn bang voor stank, geluidsoverlast, een toename van vrachtverkeer en het vrijkomen van vervuilende stoffen in lucht, water en grond. Die angst wordt ook gevoed doordat het in het geval van Zevenellen niet om één bedrijf gaat, maar een cluster van bedrijven.

Dat is handig in verband met het bestemmingsplan en vergunningen, maar de bedrijven maken ook gebruik van dezelfde infrastructuur. Denk aan het wegennet of een haven waar het dan een drukste van jewelste dreigt te worden.

Tekst gaat door onder de foto

Zware milieuvergunning

Dat Zevenellen ligt waar het ligt is omdat er altijd al zware industrie op het terrein zat. De Maascentrale sloot in 1996 en de Willem-Alexandercentrale in 2013. Die twee bedrijven konden draaien op een vergunning in een zware milieucategorie. Die categorie werd in 2013 bijna gedachteloos verlengd door de gemeenteraad en dus melden zich nu dus de afvalverwerkende bedrijven die onder een dergelijke vergunning moeten werken.

Het gemeentebestuur staat daar nog steeds achter, want het levert veel economische activiteit op. Los van werk voor (lokale) toeleveringsbedrijven kan het zomaar om vier- tot vijfhonderd banen gaan. Maar de gemeenteraad is uiteindelijk de baas en kan in theorie alles stoppen. In theorie vooral, want de bedrijven die zich er willen vestigen hebben dat al jaren voorbereid en miljoenenclaims liggen voor de hand als de gemeenteraad er een streep door wil zetten. Daarmee lijkt een democratische terugweg heel erg lastig.

Is het daarmee allemaal rond en is het wat het is? Verre van. Toen duidelijk werd wat er mogelijk allemaal op Zevenellen gaat komen, nam het maatschappelijk verzet snel toe. De bedrijven bezweren zich aan alle wetgeving te houden als het gaat om het belasten van de omgeving. Zo zou Furec door in een vacuüm te werken bijna kunnen garanderen dat niemand de afvalverwerking ruikt. Ook de gemeente zegt streng toe te zien op overlast en heeft al een van de strengste ‘geurnormen’ van het land.

Maar het wantrouwen en dus het verzet is groot. Ook vanuit buurgemeenten. Feitelijk staat er nog weinig vast. De vergunningen moeten nog worden verleend. Daar gaan de gemeente Leudal en de provincie over. Die gaan ook controleren en handhaven, mocht alles doorgaan. Houden de bedrijven zich aan alle vergunningen zodat bewoners zich beschermd kunnen voelen?

Lees ook: Maasgouw uit nu ook kritiek op afvalfabriek Zevenellen: ‘Zorgen over gezondheid’

Protest

Daar denken organisaties als Duurzaam Zevenellen en het radicale Extinction Rebellion heel anders over. Zij vinden de komst van de bedrijven in zijn algemeen onnodig omdat Nederland al overcapaciteit zou hebben wat betreft afvalverwerking. Verder denken ze dat ondanks alle mooie beloften over schoon werken, lucht, grond en water zullen vervuilen.

Ook zal het tot stank- en verkeersoverlast gaan leiden, vrezen ze. Dat de GGD, de gemeente en de provincie stellen dat ze dat via toezicht willen voorkomen en er op gaan handhaven, daar geloven de tegenstanders niks van.

De handhavingsdiensten zouden helemaal niet toegerust zijn om zoveel en zulke grote bedrijven te controleren. Ze ontberen de menskracht en de expertise. Daarnaast stellen de tegenstanders dat vooral over het hoofd wordt gezien wat niet de bedrijven individueel uitstoten, maar wat het vervuilende totaalplaatje van Zevenellen wordt.

Wat naar verwachting volgt is protestacties bij elke verder voorgenomen stap, rumoerige vergaderingen en vooral ellenlange juridische procedures. Het zal nog jaren duren voor Zevenellen is wat bestuurders en bedrijven willen en omwonenden en milieuactivisten vrezen.