Overheden, actiegroepen en burgers spreken in op Duitse windmolenplannen: een rondgang

Het is de laatste dag om inspraak te maken op Duitse windmolenplannen aan de grens. Het was BLOW-ES, de Belangenvereniging Leefbaarheid Omwonenden Windparken Echt-Susteren, die exact een maand geleden een ongemakkelijke boodschap verkondigde tijdens een infoavond in Koningsbosch. Kort samengevat: “De Duitsers hebben rigoureuze plannen qua windenergie. Er ligt een beleidsplan op tafel, maar de inspraakmogelijkheden zijn beperkt, en de materie is taai.”

BLOW-ES riep zowel overheden als particulieren op om in actie te komen nu het nog kan. Hoe is daarop gereageerd? VML Nieuws maakt een rondgang door de regio.

Exact vier weken duurde de inspraakmogelijkheid die donderdag 13 februari sluit. Het hele verhaal draait om ruim 800 megabyte aan documenten in technisch Duits en meer dan 2000 pagina’s informatie. Allemaal afkomstig van de Bezirksregierung in Keulen. Daarbij gaat het specifiek om zoekgebieden voor windenergie in het complete gebied van deze regioregering, waaronder de hele Kreis Heinsberg.

Van hogerhand dienen de lagere overheden een bepaald percentage van hun oppervlakte aan te wijzen als terrein dat geschikt is voor het plaatsen van de turbines. Of die er in de geselecteerde gebieden ook daadwerkelijk komen zal de tijd leren. Sommige zoekgebieden liggen daarbij vlak aan de Nederlandse grens. Wat is er in de afgelopen maand allemaal gebeurd?

Lokale actiecomités

Eerst lokaal. Naast het eerdergenoemde BLOW-ES bestonden er in het Duitse Selfkant al twee actiecomités. Daar zijn er afgelopen maand aan Nederlandse zijde nog twee bijgekomen, eentje in Koningsbosch en eentje in Jabeek (gemeente Beekdaelen).

Die vier actiecomités zijn samen om de tafel gaan zitten, vertelt Jos Loete, een van de initiatiefnemers in Koningsbosch. BLOW-ES bleef daarbij op de achtergrond, want hun organisatiestructuur stelt hen naar eigen zeggen niet in staat om procedures in het buitenland te voeren. BLOW-ES is daarbij in de achterliggende jaren steeds meer omgevormd van een lokale actiegroep in Echt-Susteren naar een denktank en expertisecentrum, ook ten behoeve van anderen buiten de eigen gemeente.

De lokale comités hebben de Duitse beleidsstukken vervolgens onder elkaar verdeeld en zijn ze gaan uitpluizen. Daaruit volgde een hele rij argumenten waarom de diverse windmolengebieden in Selfkant niet wenselijk zouden zijn. Bovendien kon gebruik worden gemaakt van de eerdere BLOW-ES-expertise. Alle argumenten kregen een plekje op enkele lokale websites in Koningsbosch en Selfkant, waaruit inwoners konden putten om een eigen zienswijze in te dienen. Daarnaast werd er in Koningsbosch en in Jabeek een inloopmiddag georganiseerd, waar inwoners geholpen werden bij hun zienswijze. In Koningsbosch maakten daarvan zo’n 20 mensen gebruik, aldus Loete. Ook werden er flyers gedrukt.

Tekst gaat verder onder foto

Provincie en gemeenten

Maar ook BLOW-ES ging aan de slag en legde onder andere contact met de provincie Limburg. De provincie stuurde een verzoek naar de aan Duitsland grenzende gemeenten ten zuiden van Roermond om de eigen inwoners te wijzen op de mogelijkheid tot inspraak. Daarnaast diende de provincie ook zelf een zienswijze in. In Midden-Limburg grenzen drie gemeenten aan Duitsland.

De gemeente Roermond kan op dit moment even buiten beschouwing worden gelaten. Roermond grenst aan Niederkrüchten (Kreis Viersen) en dat valt onder het Regierungsbezirk Düsseldorf waar de inspraakperiode niet parallel loopt met die in Keulen. Bij de gemeente Roerdalen zien ze af van een zienswijze. Op basis van de huidige plannen worden er geen negatieve gevolgen voor de gemeente verwacht. Ook hebben ze geen gehoor gegeven aan de oproep van de provincie. Buurgemeente Echt-Susteren daarentegen stuurde deze week zelf al een persbericht uit, dat ze wel een zienswijze zou indienen.

Lees ook: Echt-Susteren ziet Duitse windmolens niet zitten: ‘Maken ons zorgen’

Iets meer naar het zuiden laat de gemeente Sittard-Geleen weten geen zienswijze te overwegen. Een woordvoerder stelt, desgevraagd, dat de zoekgebieden in Selfkant te ver van de gemeentegrens liggen. Beekdaelen tenslotte, dat ook aan Selfkant grenst, wilde aanvankelijk ook geen zienswijze sturen, maar onder druk van zowel de plaatselijke politiek als het actiecomité in Jabeek gebeurde dat uiteindelijk toch. En dat ligt gevoelig, want Beekdaelen werkt samen met de andere Duitse buurgemeente Gangelt zelf ook aan windmolenplannen.

Tekst gaat verder onder foto

Inhoudelijke argumenten

Veel van de gebruikte argumenten klinken bekend in de oren vanuit eerdere bezwaarprocedures bij windmolens: slagschaduw, geluidoverlast, gezondheidsklachten, waardevermindering van onroerend goed tot schade aan flora en fauna enzovoorts.

Opvallend zijn echter de passages in de zienswijzen van de provincie en de gemeente Echt-Susteren. Er wordt daarin niet alleen gepleit om in de grensgebieden de strengere Nederlandse regelgeving in plaats van de Duitse te hanteren, bijvoorbeeld wat betreft de afstandsnormen. Maar de Duitsers worden ook aangesproken op de procedure zelf, de provincie hekelt de gebrekkige afstemming met de Nederlandse grensregio.

Lees ook: BLOW-ES ziet mogelijkheden voor juridische windmolenstrijd in Duitsland

De inspraaktermijn was te kort en de stukken hadden daarnaast in het Nederlands beschikbaar moeten zijn, klinkt het bij de gemeente Echt-Susteren. Jos Loete van het comité in Koningsbosch gaat daarbij nog een stap verder. Hij stelt dat de Duitsers zich op dat vlak niet aan de Europese regels hebben gehouden, en dat daarmee de inspraakprocedure ongeldig is.

Ook bestuurslid Mark Reijnders van BLOW-ES is kritisch: “Je merkt aan alles dat de Duitsers zoveel mogelijk drempels opwerpen in de inspraak en het zodoende willen ontmoedigen.” Overigens krijgt de Bezirksregierung niet alleen opmerkingen uit Nederlandse hoek. Aan Duitse zijde dient de gemeente Selfkant eveneens een zienswijze in. Ook andere Duitse gemeenten doen dat. Zo hebben de gemeenten Heinsberg en Wassenberg moeite met een aantal plannen in relatie tot hun eigen gemeente.

Vervolgtraject

Het is in de komende tijd aan de Bezirksregierung in Keulen om te kijken wat ze met alle ingebrachte argumenten gaat doen. Op de achtergrond worden aan Nederlandse zijde ondertussen de juridische messen stilaan geslepen. Vanuit de actiegroepen is het vermoeden namelijk dat ze in Keulen niet zomaar ‘ja en amen’ zullen zeggen op alle ingebrachte zienswijzen, en dat het straks wel eens tot procedures kan komen. Daar hintte BLOW-ES eerder ook al op door inwoners op te roepen hun rechtsbijstandverzekering aan het werk te zetten.