Burgemeester Roermond over grensregio: ‘Bus naar Mönchengladbach is mijn grootste wens’

De gemeente Roermond en de stad Mönchengladbach hebben al meer dan 50 jaar een samenwerking. In de afgelopen periode zijn die contacten geïntensiveerd. Het leidde tot een 10-puntenplan tussen beide steden, dat eind vorig jaar ondertekend werd. VML Nieuws ging in gesprek met burgemeester Yolanda Hoogtanders van Roermond over de positie van de gemeente in een regio met zowel een Duits als Belgisch achterland.

De samenwerking tussen Mönchengladbach en Roermond kwam met name in de Duitse pers de afgelopen tijd regelmatig ter sprake. Zo was de burgemeester onlangs te gast tijdens de viering van 50 jaar gemeentelijke fusie tussen Mönchengladbach, Rheydt en Wickrath. Een bijeenkomst waar ze ook zelf het woord voerde. Daarnaast was er dat 10-puntenplan.

Vanuit de afdeling Stadtmarketing in Mönchengladbach kwam dan nog het nieuws dat de Roermondse burgermoeder dit jaar tijdens de vastelaovend mee zou trekken in de grote Veilchendienstagsoptocht, maar dat bericht bleek net iets te voorbarig. Die activiteit staat overigens wel voor 2026 in haar agenda.

Gelijkwaardige partners

Zoals gezegd bestaat er al sinds begin jaren ‘70 een samenwerking tussen de Duitse Vitusstad en Roermond. “Dat was de tijd van mijn geboorte”, merkt de burgemeester spontaan op aan het begin van het gesprek. Om maar te zeggen dat het idee voor een samenwerking niet direct van haarzelf is, maar dat ze de samenwerkingsband wel van harte ondersteunt.

Dat de Oberbürgermeister van Mönchengladbach haar bij haar aantreden in Roermond in het Nederlands toesprak, deed haar dan ook wel wat. Het verschil in omvang tussen beide steden, Mönchengladbach telt zo’n 270.000 inwoners, Roermond “slechts” een dikke 60.000, is volgens Hoogtanders geen probleem. De beide steden “begegnen sich auf Augenhöhe”, zoals dat zo mooi in het Duits heet. Anders gezegd: er is sprake van gelijkwaardigheid en wederzijds respect.

Laaghangend fruit

Op de burgemeesterstafel liggen drie uitgeprinte A4-tjes voorzien van de logo’s van de partnersteden, en ondertekend door de beide burgemeesters. Tien punten dus voor een verdere samenwerking. Hoogtanders benoemt er vervolgens enkele, zoals de uitwisseling tussen ambtenaren en bestuurders, tussen inwoners onderling en ook het Europees Kampioenschap hockey voor zowel mannen als vrouwen dat komende zomer aan Duitse zijde wordt gehouden.

Overigens met medewerking van onder andere Roermond. Op het lijstje staan verder onder andere culturele uitwisselingen, het duurzaamheidsvraagstuk, verkeer en mobiliteit. Maar hoe bepaal je nu de prioriteiten binnen zo’n 10-puntenplan? De burgemeester zegt dat er eerst gekeken wordt naar het zogenaamde laaghangende fruit, met andere woorden, datgene wat je het makkelijkst kunt realiseren.

 Geen bus of trein

Allemaal leuk en aardig natuurlijk zo’n samenwerking, maar beide steden, gelegen op nauwelijks 35 kilometer van elkaar, hebben niet eens een rechtstreekse bus- of treinverbinding. Spoorverkeer vanuit Roermond moet via Venlo. Vanaf Venlo naar Duitsland is de bediening momenteel maar eens in de 2 uur wegens werkzaamheden en personeelsgebrek bij vervoerder Eurobahn. De reisplanner van Deutsche Bahn stuurt je in een aantal gevallen vanuit Roermond zelfs via Heerlen en Herzogenrath, een ritje van zo’n slordige 100 kilometer om hemelsbreed 35 kilometer te overbruggen.

De burgemeester erkent het probleem, en verwijst naar het 10-Puntenplan. De inzet is om bus SB83 vanuit Mönchengladbach, die nu vlak voor de Nederlandse grens eindigt door te trekken naar Roermond. Maar is daar wel interesse voor? Ruim een jaar geleden schrapte Arriva immers al de rechtstreekse bus tussen Roermond en Heinsberg, juist vanwege te weinig belangstelling. De burgemeester is overtuigd van het tegendeel.

En de IJzeren Rijn dan, de historische spoorverbinding via de Meinweg? “Laten we het daar maar niet over hebben”, klinkt het stellig. Op het moment van het interview was overigens nog niet publiek bekend dat de Vlaamse regering zich opnieuw gaat inzetten voor de reactivering van die IJzeren Rijn (eventueel via Venlo), en dat er ook vanuit Duitse richting plannen bestaan voor een spoorverbinding Mönchengladbach-Roermond, vermoedelijk via het historisch traject.

Euregio Rijn-Maas Noord

Vanuit haar achtergrond als burgemeester heeft Hoogtanders sinds begin dit jaar zitting in het dagelijks bestuur van de Euregio Rijn Maas Noord, een Duits-Nederlandse samenwerking van gemeenten in met name Midden- en Noord-Limburg en het Duitse grensgebied. Ze vertelt dat binnen de Euregio, Limburgse gemeenten momenteel gestimuleerd worden om een Duitse partner te zoeken.

Afgelopen jaar leidde dat al tot nieuwe samenwerkingen tussen Weert en Neuss en tussen Nederweert en Schwalmtal. Dient daarbij de samenwerking tussen Roermond en Mönchengladbach als voorbeeld? Hoogtanders pareert: “Dat moet je die gemeenten zelf maar vragen.”

Samenwerking met Belgen

Wie wel eens naar de Belgische radio luistert, hoort regelmatig spotjes voor het Roermondse Designer Outlet langskomen. Daarnaast behoort Roermond als noordelijkste gemeente ook nog tot een andere Euregio, namelijk de Euregio Maas-Rijn, een samenwerking met onder andere de Belgische provincies Limburg en Luik en de Duitse regio Aken. Hoe positioneert Roermond zich daarin? De burgemeester geeft aan het belang van goede contacten richting bijvoorbeeld ook de Belgische grensregio te onderkennen, maar dat je niet alles tegelijkertijd kunt realiseren. Op dit moment heeft de samenwerking met Mönchengladbach en de Euregio Rijn-Maas Noord dan ook prioriteit.

Contact met Niederkrüchten

Tussen Mönchengladbach en Roermond ligt echter nog een andere gemeente, namelijk Niederkrüchten (Kreis Viersen). Raken die contacten niet ondergesneeuwd door de uitgebreide samenwerking met Mönchengladbach? Hoogtanders stelt van niet, en verwijst onder andere naar de jaarlijkse herdenkingswandeling richting Duitsland ter ere van de Roermondse oorlogsslachtoffers.

De burgemeester beseft echter terdege waarom de naam Niederkrüchten valt en benoemt vanuit zichzelf al de voormalige luchtmachtbasis van Elmpt. Daar worden voorbereidingen getroffen voor een groot bedrijventerrein. Iets waar onder andere milieugroeperingen in Midden-Limburg met de nodige zorg naar kijken. Hoe kijkt de gemeente zelf naar die ontwikkelingen? Hoogtanders geeft aan dat de plannen nog niet concreet genoeg zijn om er nu al op in te gaan, maar ze vertrouwt op de goeie contacten over de grens.

Respect, gedeelde waarden en vertrouwen

In de ongeveer drie kwartier dat het gesprek met de burgemeester duurt, komen de woorden met grote regelmaat terug. Ze kwamen ook naar voren in de toespraak van de burgemeester tijdens de viering van 50 jaar fusie in Mönchengladbach. Maar is het allemaal wel zo mooi? In coronatijd waren er overheden die eenzijdig de grens barricadeerden, en zeer recent nog sprak de provincie Limburg tegen de Bezirksregierung in Keulen, toen het over windmolens pal aan de grens ging, vrij vertaald: “Zo gaan we niet met mekaar om.”

Leggen mooie Euregionale woorden het niet snel af wanneer grotere belangen in het spel zijn? Volgens de burgemeester zijn dat zaken die ook in eigen land voorkomen en zijn ze niet specifiek van toepassing op grensoverschrijdende relaties. En concreet met betrekking tot Mönchengladbach. Toen een andere partnerstad van Mönchengladbach, namelijk het Waalse Verviers in relatie tot het Midden-Oosten iets te nadrukkelijk de kaart trok van de Palestijnen, werden in Mönchengladbach vragen gesteld over het continueren van de samenwerking. Is de burgemeester niet bang voor iets soortgelijks in de relatie tot Roermond? Ze geeft aan daar geen angst voor te hebben als je op basis van gedeelde waarden met elkaar omgaat, zichzelf echter onmiddellijk corrigerend: “Angst is sowieso geen goeie raadgever.”

De grootste wens

Op het eind van het gesprek is er nog ruimte voor een kleine vooruitblik. Met het oog op het 10-Puntenplan komt de vraag naar voren dat, mochten we over een poosje nog eens terugkijken op de diverse grensoverschrijdende ontwikkelingen, welk punt de burgemeester dan bij voorkeur gerealiseerd wil hebben? Het blijkt een inkoppertje, zonder enige aarzeling klinkt het: “De busverbinding!”