Analyse: erg late afgelasting kermis Susteren legt diepere problemen bloot

Het bericht over de gemeente Echt-Susteren die pas afgelopen vrijdag bevestigde dat de kermis de volgende dag niet zou doorgaan, roept op sociale media vele tientallen reacties op. De meesten hebben een negatieve ondertoon, met name richting de gemeente en de politiek, zoals “alles voor Echt, niks voor Susteren” en “lekker laat weer“.

Ook enkele direct betrokkenen reageren online, en af en toe is er zelfs ruimte voor enige zelfreflectie. Een afgelaste kermis als inkijkje naar het Susteren anno 2025.

Toen vorige week donderdag nog steeds geen kermiswagens op het Raadhuisplein stonden, informeerde VML Nieuws bij de gemeente. Pas een dag later kon diezelfde gemeente via een schriftelijke verklaring formeel bevestigen dat de kermis niet doorging. Ondertussen had VML Nieuws al eens gepolst bij de Dorpsraad Susteren. Daar was niks bekend.

De Limburger deed navraag bij cafébaas Alois Huizinga. Ook die wist van niks, maar had vanwege de kermis wel al een orkestje geregeld en extra bier besteld. “Had ik het eerder geweten had ik zelf nog enkele kleine attracties op mijn parkeerplaats neergezet.” Mochten beide media, onafhankelijk van elkaar, niet bij de gemeente aan de bel hebben getrokken, was vanuit de gemeente vermoedelijk helemaal geen communicatie richting de inwoners geweest.

Vragen vanuit de oppositie

Voor Lijst Samenwerking, de enige oppositiepartij in de gemeenteraad, is de afgelasting aanleiding om vragen te stellen. Niet alleen vanwege de laat gecommuniceerde annulering, maar ook waarom er geen actie ondernomen zou zijn om de kermis te redden. En wat het gemeentebestuur doet om het gemeenschapsgevoel in Susteren te behouden.

Volgens de gemeentelijke verklaring had de enige exploitant de handdoek in de ring geworpen, en bleek er geen andere partij te zijn om de zaak over te nemen. Deze afgehaakte exploitant nam de afgelopen dagen online uitgebreid deel aan de discussies, en liet weten zelf ook ontevreden te zijn over de gemeente: “Je hoort er niks van”. Hij dreigde er ook mee om de stekker uit de eveneens kwakkelende zomerkermis te trekken. Het kwam hem prompt op kritiek te staan, namelijk dat de exploitant op die manier zelf ook te weinig communicatief zou zijn.  

Tekst gaat verder onder de foto

Passieve Susterense gemeenschap

Een andere opmerking van de exploitant ging over de volgens hem passieve houding vanuit de gemeenschap. En in die kritiek lijkt de man niet alleen te staan. Ook in de gemeentelijke verklaring valt een zinnetje op, dat in die richting lijkt te wijzen: “We dragen initiatieven als de kermis een warm hart toe, maar er moet vanuit zowel exploitanten als de kern draagvlak voor zijn.”

Wie zijn of haar oor regelmatig te luister legt bij de maandelijkse (openbare) vergaderingen van de Dorpsraad Susteren zullen beide uitspraken niet onbekend voorkomen. Ook binnen de dorpsraad worden vaker discussies gevoerd over de betrokkenheid bij de eigen gemeenschap.

Gebrek aan draagvlak lijkt breder

Onlangs kwam bijvoorbeeld het onderwerp aan de orde waarom de plaatselijke jongeren zo weinig binding zouden hebben met de lokale gemeenschap en relatief snel weg zouden trekken. Er zou niets te doen zijn in de kern. Inderdaad, qua festivals is Koppelpop gestopt, maar ‘Sjmaal’ en Bombarie Basilca draaien prima. Omdat concrete cijfers echter ontbraken was het moeilijk het onderwerp goed in beeld te krijgen.

Maar ook de dorpsraad zelf heeft last van een op een aantal vlakken niet al te actieve gemeenschap. Het verjongen van de organisatie lukt niet, diverse promotieacties ten spijt. De huidige dorpsraadleden zijn vaak al vele jaren actief en de gemiddelde leeftijd stijgt steeds verder. En niet alleen bij de dorpsraad speelt het probleem. De plaatselijke ondernemersvereniging in Susteren bestaat ook al niet meer. Wanneer dan een jonge, plaatselijke horecaondernemer een lel aan de kermis wil geven, moet hij dat doen zonder steun van een ondernemende achterban. Dat het vroegere zomerse ondernemersfestival anno 2025 in Susteren nog bestaat in de vorm van een braderie is enkel en alleen te danken aan een externe exploitant.

Tekst gaat verder onder de foto

Hoe nu verder?

Lijst Samenwerking stelt dat twee kermissen zoals nu teveel is voor Susteren, en dat een betere datum gezocht moet worden, bijvoorbeeld richting de zomer. Alleen, er is tien jaar geleden al een ‘upgrade’ van de voorjaarskermis geweest, met ook een tentfeest, dat na drie edities stopte. Volgens de huidige afhakende kermisexploitant gebeurde dat ook toen vanwege te weinig draagvlak. Waarom zou een versie 3.0 nu dan wel slagen?

Urgenter lijkt echter een onafhankelijke en bredere analyse, los van het politieke landschap, en die verder kijkt dan de kermis. Hoe staat het met de totale cohesie in Susteren? Een sterkte-zwakte-analyse. Waarbij met name ook de vraag op tafel komt, waarom het in andere plaatsen zoals Koningsbosch en Wessem die beduidend kleiner zijn dan Susteren, wel lukt om mensen te mobiliseren voor een stuk cultuurbehoud en gemeenschapszin?

Ook gemeente gaat niet vrijuit

Maar ook de rol van de gemeente mag nader bekeken worden. Klopt de communicatieklacht van de kermisexploitant in de richting van de gemeente? Daarnaast, VML Nieuws meldde al bijna anderhalf jaar geleden dat de gemeente met de toekomst van de Susterense kermis bezig was. Pas ruim een jaar later kreeg de Dorpsraad Susteren een enquêteformulier in de bus. Tel daarbij de zeer late communicatie nu.

Had de pers zich er niet mee bemoeid, was waarschijnlijk niemand in Susteren geïnformeerd. Een dergelijke houding wekt niet meteen de indruk dat je als de gemeente de inwoners van Susteren op een volwassen wijze actief wil betrekken bij een bepaald onderwerp. Staat het vizier van de verantwoordelijke kermiswethouder in deze wel voldoende op scherp? Als zoiets dan ook nog gebeurt direct na een zoals altijd gezellige Echter kermis roep je het als gemeente wel zelf over je af dat inwoners stellen: “Alles voor Echt, niks voor Susteren.” Draai die beeldvorming dan maar weer eens om, zeker als inwoners op sociale media aangeven: “Goed dat er binnenkort verkiezingen zijn.”